Jak odkryto funkcję stożka wzrostu i fitohormony?

To Karol Darwin jako pierwszy zainteresował się i odkrył ruchy roślin, nie tylko wzrostowe, ponieważ te były oczywiste. Przeprowadzając bardzo proste eksperymenty odkrył, że rośliny poruszają się cały czas. Zastanawiał się jednak, która część rośliny jest odpowiedzialna za fototropizm, czyli wzrost rośliny w kierunku światła. Darwin dokonał ciekawych eksperymentów w 1880 roku, których jednak nie zdążył dokończyć. Jego dzieło kontynuował inny uczony Peter Boysen Jensen, który w 1913 roku dokończył eksperyment i sformułował wnioski.

Pięć pierwszych faz tego eksperymentu, który widzimy powyżej przeprowadził Darwin. Pierwszy pęd był kontrolny i wygiął się zgodnie z kierunkiem działania bodźca, w tym przypadku światła (fototropizm). Darwin zastanawiał się dlaczego i która część rośliny zareagowała na ten bodziec. Drugi pęd został więc pozbawiony stożka wzrostu i pomimo działania bodźca świetlnego reakcja ruchowa nie nastąpiła w ogóle. W przypadku pędu trzeciego, stożek wzrostu został zakryty tekturowym kapturkiem i reakcja ruchowa również nie nastąpiła. Darwin zaczął mieć podejrzenia, że to stożek wzrostu odpowiada za reakcję ruchową. Zakrył kolejny pęd kapturkiem transparentnym i okazało się, że reakcja ruchowa nastąpiła. Darwin chciał się jednak upewnić, że pozostała część pędu nadziemnego nie bierze udziału w rekcjach ruchowych dlatego zasłonił tekturową osłonką dół pędu. Reakcja ruchowa jak widzimy nastąpiła. Darwin ustalił więc, że stożek wzrostu odpowiada za reakcje ruchowe rośliny. Nie zdążył jednak ustalić dlaczego akurat ta część rośliny ma taką funkcję. Peter Boysen Jensen starał się natomiast ustalić, czy następuje jakiś transfer informacji pomiędzy stożkiem wzrostu a resztą rośliny. Odciął więc stożek wzrostu i wstawił pomiędzy stożek wzrostu a resztę pędu bloczek agarowy (substancja żelująca pozyskiwana z krasnorostów), który jest materiałem przepuszczalnym. Nastąpiła reakcja ruchowa, co sprawiło, że Jansen pomyślał, że stożek wzrostu wytwarza jakieś związki, które są przenoszone do reszty rośliny. Żeby się upewnić odciął w kolejnym pędzie stożek wzrostu i włożył pomiędzy niego a resztę rośliny płytkę z miki (minerał nieprzepuszczalny). Reakcja ruchowa nie nastąpiła. Jensen na tym zakończył eksperymenty.

Dopiero później, dwóch niezależnych badaczy Nikola Grigorowicz Chołodny w 1927 roku i Frits Warmolt Went w 1928 roku odkryli, że substancjami, za pomocą których stożek wzrostu komunikuje się z resztą rośliny są fitohormony a szczególnie auksyny.

Jeśli ktoś z Was będzie zainteresowany tym tematem polecam wykład Tomasza Gełdona Historia fitohormonów.